Aflevering 6 van een serie blogs over Werken met De Veranderversneller

Zelf met De Veranderversneller leren werken?
Schrijf je nu in voor De Verandervierdaagse!

 

Verpleegkundigen als Veranderversnellers

Verpleegkundigen als VersnellersHarry Sonnenschein
Programmamanager Verpleegkundig Leiderschap, Jeroen Bosch Ziekenhuis

In het Jeroen Bosch Ziekenhuis (JBZ) ondersteun ik ruim 1000 verpleegkundigen in hun professionalisering. Verbetering van de kwaliteit van (verpleegkundige) zorg staat daarin centraal. De verpleegkundige beroepsgroep is grofweg onderverdeeld in MBO-ers en HBO-ers. Het programma Verpleegkundig Leiderschap helpt de HBO-ers om in hun kracht te komen, te doen waarvoor ze zijn opgeleid en hun collegae MBO-ers mee te nemen in het leren. Dit gebeurt middels lesdagen en action learning op de werkvloer, aan het bed.

We leiden de verpleegkundigen op als Veranderversnellers. Zij zijn al goed in klinisch redeneren, weten wat is er aan de hand met de patiënt/naaste, welke interventies zij moeten inzetten en wie dat moet doen. Tijdens het programma raken de verpleegkundigen bedreven in veranderkundig redeneren, waarbij we gebruik maken van De Veranderversneller. Dan leren  zij hoe ze voor hun eigen werksituatie leiderschap kunnen nemen en samen met collega’s de zorg kunnen verbeteren.

Voor het programma zelf hebben we ook een veranderkundige redenering nodig. In de eerste gespreken bij het JBZ merkte ik dat de aanleiding voor het programma en het doel wel duidelijk waren. Maar er was nog geen beeld van hoe het leren eruit kon zien, in welke tijdsspanne of stappen dat zou kunnen plaatsvinden, hoe het met eigenaarschap, rolverdeling en betrokkenheid zat. Daarom ben ik begonnen met het ophalen van de beleving en ambities van bij verschillende betrokkenen: waar loop je tegenaan in je werk, wat gaat goed, wat zijn je wensen? Met die beelden én met medewerking van toekomstige deelnemers heb ik het inhoudelijke programma en de aanpak ontwikkeld.

Voor het programma werken we met de volgende redenering (zie ook www.veranderversneller.nl over de vijf veranderkundige vragen, het maken en vertellen van een veranderverhaal):

Waarom? De verpleegkundige zorg wordt steeds complexer. We hebben HBO-verpleegkundigen nodig die bijdragen aan betere kwaliteit en veiligheid van verpleegkundige zorg. Bij aanvang van het programma is in het JBZ 15% van alle verpleegkundigen HBO-opgeleid. Studenten HBO-V missen daardoor een rolmodel. Eenmaal in dienst kunnen ze niet doen waar ze voor opgeleid zijn en de zorg daadwerkelijk verbeteren.
Waartoe? Verpleegkundig leiderschap is herkenbaar in de werkwijze van leidinggevenden en verpleegkundigen. Dit betreft kennis en vaardigheden op het gebied van klinisch redeneren, evidence based practice, verpleegkundig proces (zie bollen in schema). De HBO-verpleegkundige zet zijn of haar competenties maximaal in (zie pijlen in schema). Tevens zijn de werkprocessen en taak- rolverdeling dusdanig vormgegeven dat de verpleegkundige excelleert in zorgverlening. Onze patiënten merken dit de kwaliteit van de zorg die zij ervaren.

Verpleegkundigen als Versnellers
Wat? Dit vraagt verdubbeling van het aantal HBO-verpleegkundigen, een andere manier van opleiden, meer mogelijkheden tot verkort HBO-V, duidelijker taak-rolverdeling in verpleegkundige teams en het beter positioneren van verpleegkundigen op tactisch en strategisch niveau. Een deel van het opleiden krijgt vorm in het programma Verpleegkundig Leiderschap.
Hoe? Verpleegkundig Leiderschap zetten we op als een leer-ontwikkeltraject van 2,5 jaar tijd voor HBO-verpleegkundigen. Voor de unithoofden (operationeel leidinggevenden) maken we een MD-module. De verpleegkundigen leren zelf en ontwikkelen ideeën om op hun afdeling mee aan de slag te gaan. Daar krijgen zij ondersteuning bij. Er zijn procesbegeleiders en coaches met inhoudelijke expertise die hen helpen om de opbrengst te verspreiden en te gebruiken.
Wie? Er nemen 230 HBO-verpleegkundigen deel aan het programma. Aan het MD-traject nemen 25 unithoofden deel. Hun leidinggevenden zijn betrokken via een platform, dat informeel volgt hoe het programma verloopt, maar ook besluiten kan nemen of besluiten kan opschalen. Rondom het programma zijn vele stakeholders betrokken en geïnteresseerd. De rollen en invulling zijn te divers om te benoemen. Intern gaat het onder meer om artsen, de Verpleegkundige Adviesraad, HRM, de JBZ-Academie, de RvB en RvT en extern om Avans Hogeschool, de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen en andere ziekenhuizen.

 

Resultaten  Het doel van het programma is om bij te dragen aan betere en veiligere verpleegkundige zorg. Dat is best abstract. Inmiddels zien we dat verpleegkundigen beter gepositioneerd zijn in het ziekenhuis en met name de HBO-verpleegkundigen staan meer in hun kracht. Zij doen waar ze voor zijn opgeleid. Veelzeggend zijn de reacties van deelnemers en andere betrokkenen. Zij noemen ‘hernieuwde liefde voor het verpleegkundige vak’, ‘zicht op ontwikkelmogelijkheden’, ‘betere samenwerking en teamprestaties’ en ‘krachtiger verpleegafdelingen’. Ook noemen zij het resultaat voor de zorg. Patiënten ervaren aan hun bed hoe verpleegkundigen ‘deskundig zijn, doorpakken en verantwoordelijkheid nemen.’ En vanuit het contact met patiënten vervullen verpleegkundigen een belangrijke rol in ‘het verbeteren van processen en werkwijzen binnen het JBZ.’

Mijn Veranderversneller  Het werken met het gedachtengoed uit De Veranderversneller is voor mij de bevestiging dat wat voor mij werkt ook voor anderen bruikbaar is. Ik heb gemerkt dat het waardevol is om veranderkundig redeneren te verspreiden, met name onder verpleegkundigen. Die krijgen hier amper tot geen les in op de opleiding op school. In ons programma bieden we een handvat en logica aan zorgprofessionals waarmee zij zelf sterker worden. Zo zie ik empowerment van verpleegkundigen ontstaan door ontwikkeling van zelfvertrouwen, inzicht en de bevestiging dat hun bijdrage in de maatschap of andere werkplek ertoe doet. Verpleegkundig leiderschap wordt nu gezien en gehoord, onze verpleegkundigen zetten zichzelf op de agenda.

Toen ik zelf 20 jaar geleden HBO-V deed was er al sprake van het onderscheid HBO en MBO, maar in de praktijk merkte ik er weinig van. Nu is het JBZ het eerste ziekenhuis in Nederland die het onderscheid daadwerkelijk heeft ingevoerd. Niet voorzichtig met proeftuinen, en pilots, maar als big bang. Vanuit mijn rol als veranderkundige draag ik met veel plezier bij aan het realiseren van deze ontwikkeling.

Tip  Ik kan hier echt voor gaan, maar alleen maar doordat het samen met anderen gaat. Dat is ook de belangrijkste tip die ik uit dit programma wil meegeven: sluit aan bij energie van mensen, zet de doelgroep op het podium, niet jezelf, en help professionals om te gaan doen wat ze kunnen. Dat zorgt voor veel meer impact, in de breedte van het JBZ.

 

Wat vind jij inspirerend aan deze blog? We zijn benieuwd!
Je kunt onderaan de pagina je reactie geven. Uiteraard krijg je daar antwoord op.

 

 

Leergang

Wil je zelf met De Veranderversneller leren werken, in je eigen organisatie of bij een klant?
De Verandervierdaagse biedt je de veranderkundige verdieping en praktische handvatten om het gewenste resultaat te behalen.

Als veranderaar streef je naar resultaat. Je weet dat veranderen ingewikkeld is en lang niet altijd oplevert wat je graag wilt. Veranderen vraagt een inspanning van jezelf en van anderen. Daarom zet je je volledig in om er wat moois van maken. Je voelt je verantwoordelijk voor de voortgang. Het geeft voldoening als er beweging ontstaat en je duwtjes in de goede richting kunt geven. Maar wat is er nou nodig om de veranderambitie echt werkend te krijgen?

Het realiseren van succesvolle en duurzame verandering begint met een krachtig verhaal. Zo’n veranderverhaal zet mensen in beweging, geeft richting en helpt om koers te houden. Een doordacht veranderverhaal maakt duidelijk welke verandering er nodig of gewenst is, hoe die tot stand komt en wie op welke manier betrokken is. Zo neem je mensen mee naar een nog onbekende toekomst. Een veranderverhaal biedt houvast op weg naar de gewenste uitkomst die nog geen realiteit is. De meeste veranderaars onderschatten het belang van een goed veranderverhaal. En ze overschatten de kwaliteit van hun verhaal. Daarom is er nu De Verandervierdaagse.

Ga je liever zonder begeleiding aan de slag? Dat kan natuurlijk ook. Al het gratis werkmateriaal bij De Veranderversneller staat hier.

 

 

Alle afleveringen in de serie Werken met De Veranderversneller:

 

Tags: